Werner Paans over de nota "De kracht van kunst"

Ik haatte musea, ik hield niet van klassieke muziek.
Ik hield van sport, van volleybal.
Tijdens de grafische opleiding die ik volgde
aan de Grafische school in Utrecht
moesten we op museumbezoek.
Met de hele klas, onder begeleiding van de docent Spaan.

De eerste keer naar het Stedelijk Museum in Amsterdam..
Zittend op de trap, uit verveling,
kijkend naar een heel groot mobiel met stenen dat daar hing en
dat bewoog zodra de buitendeur was opengegaan.
Traag, langzaam steeds een andere vorm aannemend. Adembenemend.
En daar is het begonnen

Ik werkte bij de Arbeiderspers voor Philips
en maakte een Kerstnummer voor het personeel van Philips,
de Philips Kerst Koerier.
’t Was mooi geworden.
Als dank kreeg ik van Philips een minigroef elpee van
Arthur  Grumiaux, Beethoven vioolconcert.
Prachtig vond ik het
Toen is het begonnen.

Ik werkte bij Kasteel Groeneveld
en maakte ruzie met de tuinman
omdat ik beelden wilde tentoonstellen in de tuin
en hij het gras netjes wilde houden,
bijna slaande ruzie en ik twijfelde,
totdat ik op de eerste zondag als bezoeker dat park in ging
om te horen wat de bezoekers van de beelden vonden.
Toen hoorde ik een meisje tegen haar moeder zeggen:
kijk eens mam, wat een mooie boom daar bij dat beeld.
Toen wist ik het zeker:
Kunst moet!

Kunst zet je aan het denken, kunst zaait verwarring, kunst biedt schoonheid, ontspanning en plezier.
Kunst en cultuur vervullen een belangrijke functie
in de samenleving,
in iedere samenleving ook voor die in Soest.
Kunst en cultuur zorgen er voor dat mensen elkaar ontmoeten.
Weet u nog die spreuk bij het 975 jarig bestaan van Soest:
elkaar actief ontmoeten.
Dat doen kunst en cultuur.

Eindelijk is er een politieke partij
die ernst maakt van kunst en cultuur
En, dat zeg ik met trots, niet zomaar een partij, nee,
de eerste en de beste, de Partij van de Arbeid.
Zij publiceerde een paar weken geleden een boekje getiteld:
De kracht van Kunst en Cultuur

De Partij van de Arbeid als eerste grote partij
die meer zegt dan dat
kunst en cultuur belangrijk zijn voor de samenleving.
In het boekje laten ze zien
hoe de vroegere SDAP zich als politieke partij,
als socialistische beweging zich inspande
om kunst en cultuur voor iedereen toegankelijk te maken.

De Rode Familie bediende zich
van alle toen bestaande media om dat te bereiken.
Krant, geïllustreerd weekblad, boeken,
boekseries de bekende Arbo-reeks.
Radio, de VARA.
En ze streefden allen één belangrijk doel na:
mensen informeren,
mensen wijzen op hun mogelijkheden,
mensen zonder winstoogmerk voorzien van boeken.

Grote kunstenaars stelden zich in dienst van dat streven: Roland Holst, Gorter, Nienke van Hichtum, Mondriaan, Marsman, Theo Thijssen, dat waren nog
eens tijden.
Veel daarvan is verloren gegaan.
Het Vrije Volk bestaat niet meer,
de Arbeiderspers is een gewone boekuitgever geworden,
de VARA heeft haar programma’s
voor het grootste deel laten vertrossen.

En dan is er opeens in 2005 dat manifest,
dat boekje waarin aandacht wordt gevraagd
voor kunst en cultuur.

Het liefste zou ik dat hele boekje
De Kracht van Kunst en Cultuur,
willen voorlezen, maar dan moeten een
cultureel weekeind organiseren
dus dat doe ik niet.

Het boekje begint met een dichtregel van Dick Hellenius.
Een spin zonder web is een radeloze wandelaar.

Kunst en Cultuur zijn onmisbaar voor de samenleving.
Ze houden je een spiegel voor
zorgen voor confrontatie en relativering en
dragen bij aan de beleving van collectieve en
individuele trots, troost en humor.

Kunst leert je dingen mooi te vinden.
Het verbetert simpelweg de kwaliteit van het leven.

Ik zei al dat het boekje, het manifest
meer dan de moeite waard is.
Niet omdat alles wat beweerd wordt volgens mij
kan en moet worden uitgevoerd,
maar het gaat ergens over.
Het kan tot discussie leiden.

De politiek praat niet graag over kunst en cultuur,
ja als het gaat om een individuele subsidieaanvraag,
daar wordt dan eventjes over gepraat.

Dan ontstaat er soms instemming of
selectieve verontwaardiging.
Maar discussiëren over kunst en cultuur, nee,
ook niet in Soest waar toch een aantal stukken,
nota’s zijn geproduceerd, soms in opdracht van De politiek,
die daar alle aanleiding toe geven.

Terug naar de Partij van de Arbeid
Om mensen van verschillende culturen bij elkaar te brengen en wederzijds begrip te vergroten en verbindingen te leggen.
Daarin kan kunst en cultuur een belangrijke rol spelen.

Internationale uitwisselingen kunnen een stimulans zijn
om betere kunst te maken,
betere prestaties te leveren.
Soest doet voorzicht een poging
om dat te doen met Soest Duitsland.

Binnen de algemene cultuurvisie van de Partij van de Arbeid
speelt de amateurkunst een belangrijke rol.
Amateurkunst staat dicht bij de samenleving  
ook hier in Soest waar het michelt van de amateurkunstenaars.

De amateurkunst is de voortuin van de professionele kunst
en heeft een uitstralingseffect naar
het welzijn in de samenleving.

In Nederland wordt op jaarbasis 2 miljoen euro uitgegeven aan amateurkunst, dat is voor 61/2 miljoen mensen…
Zo’n 40 cent per amateur/deelnemer

Die mensen verdienen hun brood daar niet mee,
maar ze zorgen wel voor
doorstroming naar de professionele kunst,
zijn een bron van interesse en inspiratie.

Geen top zonder basis,
geen boom zonder wortels.
Bovendien geeft amateurkunst
miljoenen mensen plezier en troost
en alleen daarom al is
geen cultuurvisie compleet zonder
aandacht voor de amateurkunst.
Het budget voor amateurkunst moet worden vergroot.
Dat is nodig om de vele verenigingen draaiend te houden.
Dat is één van de aanbevelingen uit het stuk.

Ik wil afsluiten met een laatste citaat uit
De kracht van Kunst en cultuur,
het manifest van de Partij van de Arbeid,
voordat ik u een aantal stellingen voorleg.

Buurten, wijken en steden
moeten ervan doordrongen raken
dat de aanwezigheid van kunst en cultuur
hun sociaal en economisch kapitaal en
de leefkwaliteit kan vergroten.
Investeren in kunst en cultuur heeft daarmee ook
direct een sociaal en economisch rendement.

Dat is de kracht van kunst en cultuur  grrrrrrrr